De degoe is een relatief onbekend knaagdier. Maar dit is ook om een reden. Naast dat ze ontzettend leuk zijn, zijn het niet de makkelijkste diertjes om te houden. Daarom hier wat meer info over de gedomesticeerde degoe.
Wat is een degoe
De degoe komt oorspronkelijk uit Chilli en Peru. In de 20ste eeuw zijn daar wilde degoes gevangen en verscheept naar Europa voor wetenschappelijk onderzoek. Al onze gedomesticeerde degoes, stammen van deze groep af.
Een degoe lijkt nog het meest van al op een rat maar dan plomper en minder slank. De wildkleur is agouti dus de vacht is bruin met zwarte haarpunten. Hun staart is geschubd net als bij een rat en heeft een pluis aan het einde, hier spelen kleine degoes nog wel eens graag mee.
De tandjes van een degoe zijn oranje. Deze zijn ook een maatstaaf voor hun gezondheid, een gezonde degoe heeft diep oranje tanden. Degoe pups hebben minder oranje tanden, de tandjes worden naarmate ze ouder worden dieper oranje, rond hun 6de levensmaand zouden de tanden diep oranje moeten zijn van kleur.
Degoes hebben nog niet veel kleurmutaties. Er bestaan al bonte degoes maar deze zie je niet vaak. De meest voorkomende kleuren zijn agouti, agouti bont en blauw.
Een degoe wordt in gezonde omstandigheden 5 tot 8 jaar.
Het karakter van de degoe
Degoes zijn enorm nieuwsgierig en slim. Vooral die nieuwsgierigheid kan je wel eens ongewilde situaties opleveren. Ze gaan op ontdekkingstocht en zullen elke kans aangrijpen om te ‘ontsnappen’ en op avontuur te vertrekken. Doe je het hok open, is de kans groot dat ze al uit het hok zijn voor je het goed en wel volledig hebt open gedaan. Of ze staan braaf aan de rand te wachten. Door hun nieuwsgierigheid kan je hen behoorlijk tam krijgen tot op een bepaald niveau. Zo kan je ze perfect opnemen wanneer ze je kennen, wat voorzichtig knuffelen of met hen spelen.
Ook zeker belangrijk te weten is dat degoes groepsdieren zijn. Hou hen daarom minstens met 2, een groepje van 3 of 4 is ook een mooi aantal. Een groter groepje kan maar dan heb je al een erg groot verblijf nodig. Zie meer hierover bij de huisvesting.
Degoes kunnen zowel als een groep vrouwtjes gehouden worden, als een groep mannetjes. Gemengd bij voorkeur niet gezien er al genoeg ongewenste degoes zijn die een huisje zoeken. Mannelijke degoes kunnen gecastreerd worden. En dan kan er een castraatje bij een groep vrouwtjes. Persoonlijk raad ik af om meerdere castraten in een groep vrouwtjes te zetten, maar hierover verschillen de meningen.
Dat het groepsdieren zijn, wil niet zeggen dat je ze zomaar bij elkaar kan zetten. Degoes moeten op neutraal terrein geïntroduceerd worden en je moet hen effectief “koppelen”. Zorg voor niet te veel afleiding tijdens de koppeling, dus beperk speelgoed en dergelijke. Sommige degoes kunnen nu eenmaal niet samen leven. Maar meestal gaat het koppelen van degoes redelijk vlot. Propeer dit steeds door de dag te doen zodat ze een hele dag hebben om elkaar te leren kennen en als alles goed gaat gaan ze ’s avonds samen slapen.
Zoals je nu wel merkt zijn degoes dag dieren. Ze slapen ’s nachts. Een jonge degoe kan ’s nachts al eens wakker worden en wat spelen maar dit zijn maar korte momentjes. Degoes slapen ook samen, je hebt dan een echt degoe hoopje. De meest dominante ligt bovenaan en de onderdanige liggen onderaan. Het lijkt een beetje zielig wanneer je degoes van verschillende leeftijden bij elkaar hebt en de kleintjes liggen onderaan en de groten er boven op. Maar zo is het nu eenmaal. Een hoopje degoes leidt dan ook steevast ’s morgens tot een bad hair day. De onderste degoetjes hun haartjes staan naar alle kanten door het gefriemel van de degoes boven hun. Best wel een grappig zicht.
Hoe wonen degoes
Degoes lopen graag en graven graag maar klimmen ook graag. Dus hoogte in een verblijf is aangeraden, zeker in combinatie met takken en plateaus maar vergis je niet, het zijn geen echte eekhoorntjes. Zorg voor de inrichting in de hoogte dat er om de halve meter een plateau is of iets anders zodat als ze vallen ze max 50cm kunnen vallen. Er zijn feiten van degoes die hun rug gebroken hebben door ongelukkig én hoog te vallen. Hanteer een minimum hoogte van 35cm per verdiep indien je met vaste verdiepen werkt.
Zorg ook voor voldoende bodembedekking. Dit hoeft geen volledige bak te zijn maar een 20cm minimum is toch aan te raden. Voor bodembedekking kan aangeraden worden: hennep, vlas, anti-allergische bodembedekking (zoals tumble fresh). Bedxcel kan ook onder de bodembedekking gedaan worden. Houtkrullen en zaagsel worden afgeraden wegens te stoffig.
Wat nog belangrijker is dan de hoogte, is het loopoppervlak van degoes. Ze zijn dol op klimmen maar hebben ook de plaats nodig om te rennen en te spelen. Daarom is een minimum lengte van het verblijf 90cm, maar eerder wordt 1m20 aangeraden. Met een minimum grondoppervlak van 5000cm². Bij degoes wordt de oppervlakte per degoe berekend d.m.v. de CARA tabel. Dit wil zeggen dat elk grondoppervlak wordt opgeteld, dus ook plateaus en verdiepingen. De cara is een voorbeeld van een ideaal verblijf. Maar het mag licht kleiner zijn, u mag steeds contact opnemen om na te gaan of de kooi die u op het oog heeft geschikt is.
| CARA in cm² | Minimum grootte | Aanbevolen grootte |
| 12 000 | 2 | 0 |
| 17 000 | 3 | 2 |
| 20 000 | 4 | 3 |
| 25 000 | 5 | 4 |
| 27 000 | 6 | 4 |
| 30 000 | 5 | |
| 35 000 | 6 |
In het kort:
Minimum aanbevolen afmetingen zijn: 100x50x100cm (lxbxh)
Mogelijkheden voor verblijven voor degoes:
- Grote tralie kooien:
- Bodem mag niet uit tralies bestaan of moet bedekt worden, dit is slecht voor hun voetjes en kunnen hierdoor permanent mank geraken
- Pas op met plastic onderbakken, sommige degoes knagen zich er zo doorheen
- Indien tralies tot beneden kan er rommel uit de kooi vallen van de bodembedekking
- Dergelijke kooien hebben goede klim mogelijkheden en makkelijk om speelgoed en materiaal te bevestigen
- TIP: ga voor tralies die niet te dicht op elkaar staan zodat ze geen ‘muziek’ kunnen maken maar ook niet te ver want dan passen ze daar tussendoor, 1cm is ideaal. De duurdere en meer stevige tralie kooien zoals bijvoorbeeld een royal suite kooi zijn stevigere tralies en daar is de geluidshinder minder bij.
- Combinatie glazen onderbak met daarop tralies:
- Perfect om te lopen en te graven
- Op de tralie stukken kan je speelgoed en materieaal bevestigen
- Moeilijker om hen te pakken wanneer ze in de onderbak zitten
- Zelf gemaakt hok:
- Belangrijk dat je enkel natuurhout en onbehandeld hout gebruikt.
- Indien gebruik van gaas, bevestig dit aan de binnenkant van de kooi zodat ze zich niet door het hout een ontsnappingsgaatje kunnen knagen.
- Je kan het zo groot maken als je wil
- Het kan aangepast worden aan de stijl van je interieur
- Je kan gaasdeurtjes maken of glazen deurtjes (schuifsystemen)
- Je kan zelf bevestigingsmateriaal of draad aan de zijwanden voorzien
Must haves in een degoe verblijf:
Een aantal dingen hebben we al aangehaald zoals de afmetingen en je kan er waarschijnlijk al uit halen dat ze takken enzo kunnen gebruiken als klimmogelijkheden.
Wat ook noodzakelijk is, is een zandbadje van chinchillazand. Dit hebben ze nodig voor het onderhoud van hun vacht. Je kan een stenen of glazen pot gebruiken. Of eventueel een metalen bakje dat je bevestigt aan de tralies. Zorg dat het hoger staat zodat er geen bodembedekking in kan geschopt worden. Sommige degoes doen ook hier hun behoefte in waardoor je het badje vaker moet schoonmaken maar de kooi wat langer fris mee gaat.
Een loopwiel of flying saucer. Indien je een loopwiel neemt moet deze minimum 28cm in doorsnee zijn, en kijk even zelf met je gezond verstand of het vlot loopt voor je degoe. Het wiel mag niet van plastic zijn en ook geen spijlen hebben, zo kunnen ze zich (en hun staart) beschadigen. Ideaal is een houten wiel of eentje met van die vierkante gaas. Je kan ook zelf een houten saucer maken van bijvoorbeeld een kaasplank van de ikea, zie link (http://www.degus-international.org/forums/viewtopic.php?f=39&t=86).
Extra houten speeltjes mogen altijd. Let wel dat er geen schadelijke (kleur)stoffen in zitten. Over het algemeen mogen degoes ook gebruik maken van papegaaien speelgoed. Let enkel op met ringen en dergelijke zodat ze zichzelf niet kunnen verhangen.
En natuurlijk een drinkflesje met vers drinkwater 😉
Een degoe verblijf mag niet in direct zonlicht staan en ook niet in de tocht. Sommige degoes vergeten uit de zon te gaan en geraken oververhit en van tocht kunnen ze een longontsteking krijgen.
Voeding en verzorging
Degoes zijn lastige huisdieren als het op eten aankomt. Geef ze aub niet zomaar iets. Ze zijn erg gevoelig en al zeker geen algemeen knaagdierenvoer.
Sinds eind 2013 ben ik de opvangdegoes geleidelijk aan het overzetten op SAB. SAB is een engelse afkorting voor “Species-Appropriate and Balanced diet” wat neer komt op een natuurlijk dieet specifiek voor degoes volledig gebalanceerd naar hun noden. In het wild eten degoes natuurlijk niet het hele jaar door zaden, maar dit hangt van seizoen tot seizoen af, het dieet is samengesteld dat de degoe het hele jaar door optimale voedingsstoffen binnen krijgt. We kunnen niet alle planten geven die in Chilli groeien, maar er zijn onderzochte planten die je gewoon hier kan vinden of kopen in de groentenwinkel. Zelf heb ik erg goede ervaringen met dit dieet en raad dit dan ook sterk aan. Ook tandproblemen worden tot in zekere mate terug geschroefd. Door het hogere foerageer gehalte dat de degoes tonen bij het krijgen van SAB zullen mogelijks ook hun verveling en bijhorende probleempjes zoals haartrekken verminderen.
Sommige degoes hebben een speciaal dieet nodig gezien hun aandoening, dit kan genetisch zijn of aanleg voor osmotische cataract. Dan kan je best hen volledig overschakelen op SAB, een natuurlijk dieet voor degoes. Zelf heb ik hier erg goede ervaringen mee, ik heb degoes in de opvang gehad waarvan de cataract compleet verdween, sommige voor 90% verdween, maar er was een opmerkelijk verschil! Indien uw degoes al op SAB staan en toch nog cataract of andere aandoeningen vertonen, mag u gerust contact opnemen (ook hier heb ik ervaring mee).
Degoes mogen ook niet zomaar even welk groenten of fruit. Over het algemeen geldt, zit er suiker of zetmeel in, geef het dan niet. Als je je degoe eens iets extra wil geven, kan je je beter wenden tot de kruiden. Ik som uit het hoofd een aantal dingen op die degoes mogen hebben als extraatje naast hun brok: paardenbloem bladeren, paardenbloem (bloem), peterselie, melk netel, …
Waarom dan allemaal? Degoes zijn bijzonder gevoelig om diabetes te ontwikkelen. Nu wijst recentelijk onderzoek aan dat het met de vinger wijzen van diabetes overrated is maar ze blijven wel gevoelig voor suikers en dus ook zetmeel wat door het lichaam naar suikers wordt omgezet. Degoes krijgen hier allerlei gezondheidsproblemen door, de meest voorkomende is cataract wat leidt tot blindheid. Er zijn verschillende soorten cataract, genetische, ten gevolge van diabetes en osmotische cataract. Deze laatste wordt momenteel nog onderzocht, dit komt door een opstapeling van suikers achter de ooglens waardoor cataract ontstaat maar de suikerwaarden zijn minder hoog dan bij een diabetes patiënt. Het is daarom dan ook belangrijk, indien u een degoe in huis neemt, dat u voor de aanschaf nog een geschikte dierenarts vind met ervaring met degoes, zodat u weet waar u terecht kan met problemen.
Wat maakt degoetjes nog lastig? Je mag ze absoluut niet met de staart opnemen. Ze kunnen deze ‘loslaten’ dit stamt nog af uit de wilde degoe wanneer die door een roofdier gevangen wordt, dan laat die staart los en scheurt het vel tussen de staartwervels af en kan ontsnappen. Een beetje zoals bij een hagedis, enkel groeit de staart bij de degoe niet terug. Wees dus voorzichtig met hun staartje.
Af en toe ook de nageltjes knippen kan nodig zijn. Er wordt ook aangeraden, zeker indien je enkel kijk degoes zou hebben, ze toch regelmatig vast te nemen. Zo kan je voelen of ze nog op gewicht zijn (of je kan ze wegen) want vaak zie je geen gewichtsverlies door een opgezette vacht. Oogjes en oortjes nakijken of ze proper en helder zijn, ook de tandjes, zijn ze nog mooi oranje, ze zijn niet te lang of afgebroken? Ook voor een degoe geldt, doet hij/zij anders dan anders, ga naar de dierenarts. Een knagertje dat zich raar gedraagt tegenover zijn normale doen heeft meestal iets. En je kent je eigen dier het beste dus probeer de dierenarts zo goed mogelijk in te lichten.
Onderstaande documenten zijn ter informatie over het SAB dieet. Ze zijn voor persoonlijk gebruik vrij te raadplegen. Gelieve dit materiaal niet te verspreiden zonder toestemming.